Екселенции, дами и господа,
Дозволете ми најпрво да ја искажам мојата благодарност до Неговото Височество, Емирот Хамад Бин Калифа Ал Тани, за поканата да учествувам на овој значаен форум. Развивањето на отворен дијалог за сите прашања поврзани со човековите права, еднакви можности, владеење на правото и слободен проток на информации, ни овозможува да го почувствуваме пулсот на меѓународната заедница за значајни и актуелни теми и во отворена дебата да ги искажеме и нашите ставови. Би сакал во оваа прилика да се задржам на безбедноста и стабилноста - клучната тема која е предуслов за сите останати прашања,
Почитувани,
Светот денес, подеднакво ги споделува и придобивкит и предизвиците на новото време. Во услови на растечка глобална меѓузависност, не можеме, и не сакаме веќе да функционираме како засебни, издвоени светови. Регионалната и глобалната безбедност како и стабилноста, несомнено се засноваат на зголемена комуникација и но и споделена одговорност.
Имајќи ја предвид ваквата меѓузависност, ќе се осврнам на состојбата со безбедноста во регионот на Југоисточна Европа, поширокиот европски регион и во светот, како и придонесот на Република Македонија кон градењето на општинот мировен процес.
Безбедноста на европскиот континент е незамислива ако нема безбедна Југоисточна Европа. За тоа историјата многупати посведочила. Без да навлегувам подлабоко во историјата, ќе посочам само еден факт преку кој може да се долови целата слика. Последните вистински војни на европско тло кои силно ја потресоа меѓународната јавност, на крајот од минатиот век, се водеа во Југоисточна Европа, на Балканот можеби најпознатата и најкрвавата онаа во Босна и Херцеговина.
Сега имаме нови околности. За прв пат во историјата, на преминот од 20-от во 21-от век, во сите земји од нашиот имаме демократски избрани власти. И покрај тоа, не се целосно искоренети ризиците по безбедноста и стабилноста во регионот. Се уште има прашања кои се сложени, кои ги оптоваруваат односите и создаваат загриженост. Сето ова бара будност, внимание и посветеност кај сите. А излезот, решението, верувајте не е толку сложено, само бара визија и одлучност. Наместо статус кво состојба, потребна е брза интеграција на сите балкански држави во европските и евроатлантските структури. Европската и Евроатлантската идеја се тие кои ни ги движат општествата во посакуваниот правец кон просперитет и благосостојба. Тие не упатуваат на тесна билатерална и регионална соработка и тоа во области кои до пред само 10 години беа незамисливи. Тоа е концепт на Пакс Еуропана, концепт на отворен простор. Тоа е мојата визија за Република Македонија и за целиот регион. Впрочем, тоа е и визијата на градителите на Европското обединување. Ние сме на иста линија.
Само така, Југоисточна Европа ќе го најде своето вистинско место во системите на колективната безбедност и одбрана. Само така Европа ќе биде вистински стабилна.
Почитувани,
Република Македонија има што да каже на оваа тема. Ние посветено превземаме низа конкретни активности за унапредување на безбедноста и стабилноста во регионот. Во таа наша определба, се водиме од сфаќањето дека безбедноста започнува со средување на сопствениот двор. Свесни сме дека стабилноста започнува дома. А без македонската безбедност и стабилност, безбедноста и стабилноста на Балканот, во Југоисточна Европа, е тешко замислива.
Република Македонија како мултиетничка, мултиконфесионална, мултијазична средина, со текот на времето создаде еден специфичен модел на соживот. Посветуваме огромно внимание, време и енергија во градење на македонскиот модел на интеграција.
Инклузивниот модел на интеграција без асимилација, кој денес претставува вистински предизвик за многу држави, во Република Македонија е реалност. Тоа е еден од темелите на нашата безбедност, стабилност и економски просперитет, бидејќи создава поволни услови за градење на внатрешен мир, но и доверба со соседите. Тоа е нашиот придонес кон регионалната и европската стабилност.
Во Македонија 20-тина етнички и национални заедници ги уживаат сите права и слободи познати на денешницата. И ние секојдневно го надградуваме и го усовршуваме овој свој модел. Со ова Република Македонија, во еден невралгичен регион, создава безбедност. Тоа е најголемата сила на Република Македонија. Впрочем, убеден сум дека македонскиот модел е моделот на иднината. Сигурен сум дека помладите генерации ќе можат да бидат сведоци на мојата теза.
Затоа, подготвени сме да ги споделиме, со сите, македонските искуства и придобивки.
Почитувани,
Негувањето и градењето на добрите односи со соседите, е уште еден наш придонес кон мирот во регионот. Ние ја признавме соседната држава, Република Косово, и воспоставивме дипломатски односи, со што направивме чекор во градењето блиски, коректни и функционални меѓусоседски односи. Со демаркацијата на северната граница со Косово решивме едно крупно безбедносно прашање. Колку е суштествено тоа покажува и фактот што ние сме единствената држава од поранешната Југославија со целосно затворени прашања на границите. Ваквите прашања се уште ги оптоваруваат односите меѓу државите, не само во нашиот регион. Овие три позитивни чекори се конкретен македонски придонес кон безбедноста и стабилноста на регионот. Но, оваа слика нема да биде комплетна ако не дополнам дека со иста посветеност и внимание ги градиме односите со Србија. И не само со овие соседи, туку со сите.
Градењето на безбедноста на Југоисточна Европа ќе биде поуспешно со проширување на зоната на мирот во Европа преку проширувањето на НАТО и Европската унија. За постоење на соработка во безбедноста неопходно е да постои стремеж за заедничка иднина. Таков стремеж постои меѓу балканските држави. Таков стремеж постои во мојата земја и меѓу моите сограѓани.
Свесни сме дека денес, за да се грижиме за сопствената безбедност, неопходно е да ја земеме предвид безбедноста на другите. Затоа, учествуваме во мировната мисија на Европската унија во Босна и Херцеговина, Алтеа. Со тоа, придонесуваме кон Европската безбедносна и одбранбена политика и кон регионалниот мир и стабилност.
Почитувани,
За да биде одржлива, безбедноста треба да биде сеопфатна. Треба да ја гарантира добробитта и на поединецот и на општеството. И на државата, но и на меѓународната заедница.
Светот се менува, и ние треба да се менуваме со него. Порано, просторот ни го одземаше времето, а денес веќе не. Територијата го губи значењето бидејќи светот станува равен. Тоа отвара нови можности но и нови предизвици. Предизвиците на новото време – глобалниот тероризам, пролиферацијата на оружја за масовно уништување, меѓународниот организиран криминал, нелегалната трговија со дрога и луѓе, претставуваат закана за сите нас.
Мирот и безбедноста секојдневно се нарушуваат во одредени региони во светот. Се соочуваме со стари, замрзнати конфликти, но и со серија на нови настани и тензии во неколку региони во светот. И сето тоа се одразува на глобалната безбедност.
Денешните глобални закани бараат глобален одговор. Свесни сме дека не-поредокот во Авганистан шири реални ризици и вон границите на таа земја. Свесни сме дека ризиците од тој регион се реални и за Европа и за Балканот. Затоа, ние инвестираме во нашата и во европската безбедност. Затоа, Република Македонија ги стави на располагање своите мировници за одбрана на вредностите на слободата и демократијата. Со активното учество во мировната мисијата, Македонија се однесува како де факто член на НАТО алијансата.
Почитувани,
Придонесот на Македонија е повеќеслоен. Македонија придонесува кон безбедноста и стабилноста на суб-регионално, регионално и глобално ниво. Тоа го прави преку градење и промовирање на својот модел на мултиетнички соживот. Тоа го чини со афирмирање на дијалогот меѓу луѓето, културите и религиите, како најсигурниот ненасилен пат до мирот. Дијалог кој го поттикнавме преку организирање на конференцијата Дијалог меѓу цивилизациите токму во Охрид, во Македонија, за што сме и благодарни на Државата Катар за сесрдната поддршка. Тоа е доказ дека во овие наши напори ние не сме сами. Напротив, имаме силна поддршка.
На крај, дозволете ми да завршам со констатацијата дека развивајќи ги своите општества во духот на мирот и разбирањето, ние праќаме јасна порака. Светскиот мир зависи од сите нас. Светот денес по повеќе критериуми и по кој знае кој пат е повторно во вонредна состојба. Светската економска криза, климатските промени, глобалните и регионалните безбедносни предизвици, нетолеранцијата, отсуството на дијалог, се работи кои треба да ја обноват визијата за зголемена одговорност и соработка.
Ви благодарам.