Почитувани присутни,
Дами и господа,
Драги пријатели,

Вистинска чест е да ве поздравам како покровител на овој значаен јубилеј – 60 години од постоењето на Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков" при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј" од Скопје.

Институтот одбележува шест децении исполнети со проучување, негување и промовирање на македонскиот јазик, кој е нашето најголемо духовно културно богатство. Децении на капитални дела и на богата научноистражувачка работа за корените, растот и за плодовите на македонскиот јазик. Истражувања за мозаикот на македонските дијалекти, за македонската топонимија и за македонската ономастика.

Се вели дека ако сакаш да дознаеш нешто за еден народ, проучувај ја неговата историја; ако сакаш, пак, да го разбереш тој народ, научи го неговиот јазик. Низ децениите, Институтот им помогна на многу македонисти, на многу македонски пријатели од целиот свет да ја разберат Македонија, афирмирајќи ги со тоа македонскиот јазик и македонската литература и култура.

Затоа, како претседател на Република Македонија донесов одлука на Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков" од Скопје да му се додели признанието Повелба на Република Македонија. Повелба со која ја искажуваме нашата искрена благодарност на Институтот за шестдецениската научноистражувачка дејност на полето на проучување и негување на македонскиот јазик. Повелба со која ја изразуваме нашата почит кон вработените, кон членовите на научноистражувачкиот кадар што веќе 60 години доследно и посветено ја исполнуваат мисијата и визијата на Крсте Петков-Мисирков.

Ценети присутни,

Човекот има неопходна потреба да комуницира и да се информира. Во основата на тоа е човековата потрага по вистината. Вистината за животот, за смислата на постоењето, за минатото, за светот околу себе и за сопственото место во него. Потрагата по вистината минува низ лавиринт на различни светогледи, професии и идентитети. Но секогаш, таа потрага се врши преку обмислениот, изговорениот и пишаниот збор.

Живееме во време на информации и брзи комуникации. Време кога годишно се издаваат околу 2.200.000 нови книги во светот. Тоа се околу 6000 нови публикации секој ден, односно по 250 книги секој час. До крајот на ова мое кратко обраќање, глобалниот човечки опус ќе биде побогат за 20-на нови наслови. Не знаеме точно колку од тие книги се издаваат на мајчините јазици на авторите. Но, јасно е дека јазикот е неопходен во потрагата по вистината и дека најблизок до човековото јаство е токму мајчиниот јазик.

Сево ова нè наведува на прашањето за тоа што за нас претставува нашиот мајчин, македонски јазик. Зошто македонскиот јазик е дел од она што сме? Кои се придобивките и предизвиците за македонскиот јазик?

По некоја случајност, денес се одбележува и Меѓународниот ден на детето. Родителите и децата, предците и потомците се силно поврзани преку јазикот. Македонскиот јазик е најсилниот и најважниот меѓугенерациски комуникациски код. Благодарение на јазикот дознаваме за мислите, визиите и стремежите на нашите предци. Преку јазикот им ги пренесуваме нашите идеи, планови и проекции на нашите деца кои, пак, ги споделуваат своите потреби, желби и мечти со нас. Јазикот ги поврзува минатото, сегашноста и иднината посилно од која било културна врска.

„Неколкуте зборој за македонцкиот литературен јазик" што пред 110 години ги запиша патронот на овој значаен Институт се токму една таква визија. Во делото „За македонцките работи" Крсте Мисирков рече:

„Милоста кон народниот јазик е наш долг и наше право. Ние сме должни да го милуваме нашиот јазик, зашто тој е наш исто така како што е наша татковината. Првите гласови што ги имаме чуено се гласовите на нашите татковци и мајки, гласовите и зборовите на нивниот народен јазик. Преку нив ние ја добивме нашата прва духовна храна, зашто со нив се осмислуваше сè што гледавме со нашите очи. Со народниот јазик ние ја освојуваме психологијата на нашите татковци и прадедовци и стануваме нивни духовни наследници, како што сме со снагата нивни телесни продолжувачи."

Дами и господа,

За Македонија и за македонскиот јазик многу нешта се променија од турбулентното време во кое живееше Мисирков. Имаме суверена, независна и самостојна држава, Република Македонија. Нашите деца безгрижно го учат и го користат мајчиниот јазик. Бројните книги и публикации напишани на македонски литературен јазик се издаваат без страв дека ќе бидат забранети, запленети или уништени. Веќе 60 години ги уживаме плодовите и на нашиот Институт за македонски јазик.

Па сепак, македонскиот јазик се соочува со предизвици. Некои се стари и локални, а други современи и глобални.

„Непризнавањето или погрешното признавање може да нанесе штета, може да биде облик на угнетување кое го затвора човека во еден лажен, искривен облик на бивствување," рече канадскиот филозоф Чарлс Тејлор. Негирајќи го нашиот македонски јазик, некои сè уште ја следат погубната логика на непризнавањето и исклучувањето.

Затоа, како општество, жестоко реагираме на сите обиди да се избрише терминот „македонски јазик" од меѓународните регистри и извештаи. Како држава, решителни сме да ги заштитиме и да ги промовираме македонскиот јазик и македонското творештво, како дел од светското духовно културно наследство. Институтот за македонски јазик има важна улога на овој план.

Вториот предизвик е современ и глобален. Чест ми е што еден брилијантен млад полиглот од Босна и Херцеговина е член на мојот Совет за меѓународни односи, Мухамед Мешиќ. Меѓу 77-те јазици што Мешиќ ги зборува се и 15 акутно загрозени јазици. Тоа нè потсетува на реалноста во која живееме, а тоа е дека на секои 14 дена изумира по еден јазик во светот.

Со самото тоа што денес македонскиот јазик го зборуваат неколку милиони луѓе во Република Македонија и надвор од неа, иднината е обезбедена и сигурна.

Сепак, во нашата дигитална ера треба да се сосредоточиме на дополнително промовирање и осовременување на македонскиот јазик. Да се приспособиме кон современата терминологија на новата аудиовизуелна генерација, без притоа да го заборавиме богатството на старите, изворни македонски зборови.

Институтот за македонски јазик има навистина голема заслуга на тој план. На крајот, посакувам Институтот за македонски јазик и во децениите што се пред нас да продолжи да се грижи за, како што вели Блаже Конески „единствената наша комплетна татковина".

Ви благодарам.