Почитуван началник на Генералштабот на АРМ,

Господа генерали,

Припадници на Министерството за одбрана и на Генералштабот на АРМ,

Воени претставници акредитирани во Република Македонија,

Почитувани припадници на Здружената оперативна команда,

Претставници на медиумите,

Почитувани гости,

Дами и господа,

Денес е голем ден. Ден на кој во 1878 година нашите храбри предци востанаа како поборници на слободата и го подигнаа славното Македонско-Кресненско востание. И токму овој ден стана празник на Здружената оперативна команда на АРМ.

Во изминативе дваесет и пет години, Здружената оперативна команда има дадено значаен придонес во развојот на АРМ, продолжувајќи го континуитетот на поранешната Команда на копнената војска, која со започнувањето на темелните реформи во АРМ за приближување кон НАТО, се преструктурира во Здружена оперативна команда.

Како врховен командант можам да констатирам дека Здружената оперативна команда чекори смело кон исполнувањето на сите мисии и задачи, оставајќи силен белег во достигнувањето на високите стандарди на Армијата.

Со ефикасноста во командувањето и контролата со потчинетите единици, како и планирањето и реализацијата на модерна обука со персоналот, Здружената оперативна команда се наметна како еден од главните столбови на кои се потпира Генералштабот на АРМ.

Почитувани присутни,

На сите генерации припадници на АРМ, кои во изминатите дваесет и пет години биле дел од Здружената оперативна команда, им оддавам признание за нивната посветеност, професионализмот и упорноста во извршувањето на задачите, но и во изградбата на капацитетите со кои денес оваа команда располага.

Како и досега, очекувам припадниците на Здружената оперативна команда со нивните успеси да ја трасираат иднината на штабното работење во АРМ. Во оваа пригода, посебно сакам да го истакнам придонесот што како команда го давате во подготовката и во водењето на мисиите предводени од НАТО, Европската Унија и Обединетите Нации, но и во реализацијата на голем број вежбовни активности во земјата и во странство.

Сонот на Димитар Поп Георгиев Беровски, Дедо Илјо Малешевски и востаниците за слободна Македонија е исполнет, а ваша постојана обврска е да продолжите по патот на успехот.

На крајот, на сите вас, припадници на Здружената оперативна команда, ви го честитам денот на Здружената оперативна команда со искрени желби за постигнување нови успеси во задачите и во предизвиците кои стојат пред вас.

ДА ЖИВЕЕ РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА!

ДА ЖИВЕЕ АРМИЈАТА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА!

Почитувани присутни,
Ценети екселенции,
Дами и господа,

Ми претставува особена чест и задоволство како Претседател на Република Македонија да ви посакам топло и искрено добредојде во Македонија во која можете да го почувствувате нашето традиционалното македонско гостопримство.

Со моите колеги од регионот се навикнавме пред секој политички самит на Процесот „Брдо Бриони" да учествуваме на Бизнис-самитот 100. Тоа е добро соочување со реалноста за најважното нешто за нашите држави и за нашиот регион – економскиот просперитет и успех за нашите граѓани. Во изминативе години трипати учествував на Самит 100. Ме радува што успеавме да го поврземе Самит 100 со Процесот „Брдо Бриони". Но, иако овојпат се временски одвоени, овие два важни форума се меѓусебно суштински поврзани.

Целта на овој самит е да биде силен глас што ќе го привлече и задржи вниманието на политичарите од регионот. Преку овој самит, бизнисмените зборуваат во еден глас за основните приоритети на нашиот регион. А приоритет над приоритетите е поврзаноста – connectivity.

Од поврзаноста зависи дали нашиот регион ќе се вброи меѓу развиените европски региони. Сè повеќе доаѓа до израз моќта на вмреженоста, моќта на поврзувањето. Нашите економии, сами по себе се мали, слаби и ранливи на глобалните текови. Затоа, да се насочиме на она што нè обединува, наместо на она што нè раздвојува.

Но, на овој пат, економиите и бизнисмените од регионот се соочуваат со три големи предизвици.

Прво, мали пазари за големи компании. Дел од големите компании беа димензионирани за потребите на поранешната заедничка држава. Како што границите на Балканот се разгрануваа, така граничните премини се мултиплицираа, а пазарите се ситнеа. Тоа го забави растот и развојот на бројни компании кои преку ноќ станаа заложници на новата балканска политичка реалност.

Вториот предизвик е големиот одлив на стручен кадар. Како држави ние успеавме да го затвориме Балканскиот мигрантски коридор за илегалните мигранти од третиот свет. Но, никако да успееме да ја спречиме миграцијата на нашите млади. По сè изгледа дека илегалните мигранти и нашите млади имаат едно нешто заедничко, а тоа е нивната дестинација. И едните и другите сакаат да стигнат во најразвиените европски центри за таму да ги реализираат своите бизнис-идеи и да ги остварат своите животни планови. Нашиот регион се празни. Си заминуваат оние кои со своите таленти, образование и вештини создаваат реална вредност. Цената за овој егзодус ја плаќаат и државите и компаниите.

Третиот голем предизвик е застарениот начин на функционирање на дел од компаниите. Иако веќе сме во првиот век на третиот милениум, некои од компaниите во регионот сè уште функционираат според правилата од вториот милениум. Со застарен начин на функционирање, тие тешко се ориентираат и снаоѓаат на глобалниот пазар. Ризикуваат да станат некомпетентни, а со тоа и неконкурентни.

Дами и господа,

Како да се одговори на овие три големи предизивици пред кои се исправени економиите и бизнисмените од нашиот регион?

Прво, за да се надмине фрагментираноста на Балканот, неопходна е политичка и безбедносна поврзаност преку членството во Европската Унија и во НАТО.

Европската Унија беше најуспешен мировен проект што ги мобилизираше државите и општествата од Балканот. Ние доброволно се менуваме поради трансформирачката моќ на Унијата. Но, заморот од проширувањето кај нас создаде замор од чекање и наместо да се бавиме со реформи, ние почнавме да се бавиме со самите себе. Затоа, неопходно е Европската Унија час поскоро да ги започне преговорите за членство со Македонија. Со секое затворено поглавје, земјата се европеизира и се приближува кон посакуваните европски демократски стандарди. Целта е еден ден нашите држави да бидат дел од европскиот пазар во кој компаниите од нашиот регион ќе можат слободно да се натпреваруваат и да постигнуваат успеси.

Второ, за да се надмине одливот на кадарот, неопходна е економска и транспортна поврзаност. Кога нашите држави и економии ќе се поврзат, тогаш нашиот регион ќе стане една економска зона, со многу повеќе можности за нашите млади кадри. Истовремено, интернетот придонесе цената на производите и услугите да се стреми кон нула. Високите транспортни трошоци во нашиот регион ги прави нашите производи сè поскапи и помалку конкурентни.

Драго ми е што со нас денес е и еврокомесарот за транспорт, г-ѓа Виолета Булц. Република Македонија сака да биде дел од Европската Унија во која постои слободен проток на луѓе, стоки, услуги и капитал. Но, за рамноправно да се вклучиме во европскиот економски простор, неопходно е да сме рамноправен дел и од европските патни, железнички и енергетски коридори. Очекуваме Унијата да ја стави Македонија на мапата на големите европски инфраструктурни проекти.

Кога се гради нова инфраструктура, се менува и географијата, а со менување на географијата, се менува и иднината. Јадранско-јонската магистрала, железницата Минхен – Истанбул, брзата пруга Будимпешта-Белград што преку Македонија треба да продолжи кон Пиреја, Коридорот 8 и каналот Вардар–Морава–Дунав ќе им овозможат на државите од Југоисточна Европа да бидат меѓусебно цврсто поврзани, со што ќе се зголеми компетитивноста на економиите од регионот за странски инвестиции.
Тоа неповратно ќе ја промени географијата на регионот, ќе ги брише предрасудите и поделбите, ќе ја унапредува соработката и ќе ја гради европската иднина на сите држави во регионот.

Трето, лекот за застареното функционирање е дигитална трансформација. Повеќето од нас припаѓаат на генерацијата Х. Но, сега на сцена е генерацијата Y позната како милениумската генерација. Веднаш по нив доаѓа и најмладата генерација Z која знае да работи на iPad пред да научи да оди и зборува. На интернет се снаоѓа како риба во вода и не познава свет без дигитална технологија.

Во светот што многу бргу се менува, милениумците и постмилениумците имаат многу поразлични потреби и надежи од нашите. Сè повеќе млади ги задоволуваат потребите без посредство на државите. Преку facebook, twitter, instagram, linkedin, светот стана поврзан како невронска мрежа.

Нашата филозофија беше конзумеризам. Милениумците имаат сосема поинаква филозофија, а тоа е филозофија на споделување (sharing philosophy). Sharing philosophy подразбира и sharing economy, во која младите го споделуваат пристапот кон производите или услугите, наместо да бидат нивни индивидуални сопственици.

На пример, благодарение на online апликации, во развиените земји во просек дури девет лица да споделуваат еден ист автомобил. Преку Crowdfunding и crowdsourcing, младите претприемачи наоѓаат фондови за нивните услуги или проекти од голем број интернет-корисници. Преку Crowdworking, фриленсерите и вработените од различни организации и компании ги споделуваат трошоците за споделен работен простор. Sharing economy ги намалува трошоците, им овозможува на луѓето да користат услуги и производи кои не би можеле сами да си ги дозволат.

Сето ова е дел од новата парадигма на одржливиот развој и новиот економски живот чие срце чука со поинаков ритам. Нивниот најмал заеднички содржател е што сите функционираат како нехиерархиски социјални мрежи.

За да се приспособиме кон оваа нова реалност, потребна е дигитална трансформација на компаниите, универзитетите и политиката.

Дигиталната трансформација на компаниите ќе им овозможи да се приклучат кон глобалниот пазар и да се приспособат на новите генерации кои функционираат дигитално, односно се дигитални корисници кои живеат во дигитален свет во кој речиси се е online. Конзументот на дигиталната ера сака да стане независен. Исчезнуваат границите меѓу физичкото, дигиталното и биолошкото. Едноставно кажано, компаниите се соочуваат со четвртата индустриска револуција: роботика, вештачка интелигенција, автономни возила, уберизација, теслаизација, дронови, клауд сервиси, нано технологии, 3Д принтери, биотехнологии, квантна информатика, дигитални валути...

Дигиталната трансформација на универзитетите создава услови за персонализирани студиски програми, преку технолошките паркови овозможуваат да се создаваат кадри за четвртата индустриска револуција. Ова е револуција на паметни фабрики кои носејќи самостојни одлуки ги доведуваат производните процеси до совршенство.
Паралелно со технолошката еволуција од паметни телефони, преку паметни фабрики до паметни градови, ќе бидеме сведоци на темелна трансформација на цели системи на производство, менаџмент и управување.

И конечно, дигиталната трансформација на политиката ќе ѝ овозможи на државата да ја преземе стартап-филозофијата и да создаде услови и амбиент за стартап економија и стартап менталитет. Со други зборови, преку дигитализацијата, државата се повеќе ќе се трансформира во стартап-нација која ќе биде подготвена и способна за иновативност и претприемништво. Државите се повеќе ќе ги потикнува универзитетите да создаваат кадри за потребите на стартап економијата преку стартап инкубатори и акселератори. Во нив ќе се препознаваат и подржуваат новите идеи од студентите додека студираат и со државни гаранции ќе се потикнува приватниот капитал да ги подржува во нивната реализација. Тоа е концептот на стартап-држава која создава амбиент и услови за развој и благосостојба во дигиталната ера.

Но, сепак, некои работи не се дигитализираат. Не можете да ги дигитализирате водата и храната, бидејќи од нив сите ние живееме, но, и лековите, бидејќи сите ние со текот на времето старееме.

Да резимирам. Политичката, безбедносната, економската, транспортната и дигиталната поврзаност ќе ни помогнат нашите компании да бидат поконкурентни на глобалниот пазар, нашите држави поуспешни во создавањето услови за просперитет на младите, а нашиот регион поатрактивен за директни странски инвестиции.

Но, кога веќе сите пловиме на ист глобален брод, неопходно ни е сидро што ќе ги заштити нашите економии и држави од бродолом. А, тоа сидро се трите принципи на секоја успешна економија, што важат и за успешната политика: Ако која било земја или компанија ги имплементира меритократијата, прагматизмот и чесноста – ќе успее.

Со меритократијата ги избираме најдобрите да бидат лидери.
Со прагматизамот учиме и го користиме најдоброто од другите.
Со чесноста се трудиме да нема корупција.

Впрочем, поставувањето и придржувањето на овие три принципи му овозможија на Сингапур да стане една од најбогатите држави во светот, глобален трговски и финансиски центар, со најголеми девизни резарви по глава на жител, иако нема ниту еден природен ресурс..

Некој можеби ќе ми замери што зборувам за футуристички теми кои не соодветствуваат со балканската реалност оптоварена со минатото. Некој ќе рече дека во нашиот регион имаме недостаток на можности и вишок на предизивици.

Мојот одговор на ваквиот приговор е следен: Оптимистите ги гледаат само можностите, додека песимистите ги гледаат само ризиците. Кога доѓаат силни ветрови некои градат ѕидови, други ветерници (за струја). На Балканот ние сме оптимисти со искуство, односно, реалисти. А реалистичниот поглед на нештата ни овозможува да ги согледаме и предизвиците и можностите.
Нашите држави се мали играчи во големата игра.
Нашите популации се помали и од статистичката грешка во кинескиот попис.
Нашите економии се само капка во морето на глобалната економија.
Но, малите држави и компании имаат една голема предност. А, тоа е дека стојат врз рамената на економските џинови. И затоа, понекогаш, помалите држави и компании гледаат подалеку отколку поголемите. Имаме можност да бидеме пофлексибилни, поприлагодливи на постојаните промени.

Имаме можност слободно да носиме одлуки, да соработуваме, да се поврзуваме, заедно да настапуваме на трети пазари.

Никој од вас не учествува на овој самит под принуда. Сите вие сакате да освоите нови пазари каде ќе ги продадете вашите производи и услуги. Улогата на нашите држави е да создаваат услови за слободен пазар каде вие ќе можете да се натпреварувате, да соработувате и, конечно, да заработувате.

Но, притоа, треба да бидеме свесни за една работа. Слободата е единственото нешто што се троши ако не се користи. Ако слободата не се користи, тогаш голема е веројатноста да се случат две нешта. Или државата ќе навлезе да го регулира просторот, или конкурентските корпорации ќе навлезат за да го заземат просторот. Ако негативната слобода не се трансформира во позитивна слобода, ако не го покриеш просторот што си го освоил со свои производи и услуги, тогаш некој друг ќе го направи тоа наместо тебе.

За да бидете поуспешни, поврзувајте се, дигитализирајте се, транформирајте се, за да бидете во чекор со времето. Приспособувајте се на потребите на новите генерации на дигиталната ера. Бидејќи, од вашиот успех во овој потфат во голема мера ќе зависи и успехот на нашиот регион.

Како Претседател на Република Македонија, ви посакувам нови идеи за подобра соработка што ќе донесе многу успех.

Ви благодарам.

Distinguished guests,

Today we are celebrating the 50th anniversary since the establishment of the Macedonian Academy of Sciences and Arts.

I was thinking for a long time whether I should start this address with the works of Ss. Cyril and Methodius, or those of St. Clement and Naum of Ohrid. I could have mentioned our enlighteners Zografski, Dimitar and Konstantin Miladinov, Zinzifov, Prlichev, Pulevski, Cepenkov, Shapkarev, Chupovski... Instead, I decided to begin this address by mentioning a man who, as just a few know, was the visionary of the Macedonian Academy of Sciences and Arts. That person is the codifier of the reality of Macedonian literary language - Krste Petkov Misirkov.

In 1903, Macedonians started their famous, but unsuccessful Ilinden uprising. Reflecting on the reasons for that, Krste Petkov Misirkov blamed Macedonian intelligence for three things: lack of unity, distance from the people and premature decisions, the price of which was ultimately paid by the people. Misirkov bitterly noted that the people were betrayed by their intellectuals and that Macedonian intelligence should bear a great part of the responsibility for the failure of the uprising.

In that time of turmoil and catharsis, what was necessary was a new beginning and new trust between the people and its intelligence milieu.

It was Misirkov who shaped the contours of the new pledge of alliance between Macedonian intelligence and Macedonian people.

He wrote that science and literature are the most important factor for the development of a people. It is the degree of development of science and literature that determine the culture of a people. Intellectuals, according to Misirkov, should be a live popular encyclopedia, with reliable and verified information in all scientific areas and artistic disciplines. The task of intellectuals is to clarify issues that are most important for the people, especially those related to self-identification and self-realization. The only motive that should lead them in that endeavor is the realization of their moral debt. And that moral debt is nothing else but a moral responsibility towards the people and the homeland they share.

The great Blaze Koneski, seen by Macedonian citizens as the second Misirkov, will also recognize the historic importance of this call, continuing the work of his predecessor. As first President of MANU, opening the first session of the Academy on October 10, 1976, Koneski said the following:

"The feeling of responsibility is the basic feeling within us at this moment. T he Macedonian Academy of Sciences and Arts stands before you and before the entire public, ready to commit to whatever is expected of it. "

Through Koneski, the pledge of Misirkov is enshrined in the very foundations of MANU. It is a pledge between the Macedonian Academy, Macedonian citizens and the Macedonian state.

The establishment of MANU is a moment of finalization of a stage in the development of Macedonian science and culture, and the beginning of a new stage. MANU was established with great expectations regarding its contribution to the scientific and cultural development of Macedonia, it being the biggest channel for participation of Macedonia in the vast field of cultural competition among peoples.

Esteemed participants,

Fifty years have passed since that day. In these fifty years, MANU stayed faithful to its pledge.

As the highest ranking scientific and art institution, MANU provided great contribution in building the modern Macedonian state. It has been continuously motivating and developing scientific thought and working on the safeguard and promotion of arts. MANU has had top achievements in the areas of linguistics, literature and art, social sciences, medicine, technical, natural and biotechnical sciences. The opus of the Academy is more than impressive and represents a Macedonian contribution to world science and art.

Very often, academies are a fruit of independence. However, in our case, the Academy was not only a predecessor, but also paved the way to independence. The Academy encourages and performs studies on issues of great significance for Macedonian national culture and the general development of our country.

But today, the pledge between MANU and Macedonian citizens is current again. Our state and our society stand before two great challenges.

The first challenge is the race against time. We are deep within the second decade of the third millennium. If, in the past, an academic citizen was expected to know something about each and every area and everything about one area, today this is simply not possible. The tree of knowledge produces new scientific disciplines that our predecessors could not even dream about - nanotechnology, biotechnology, quantum computing... Faced with such accelerated specialization, universities increasingly resemble multi-universities, and professors who have to learn new things every day, almost seem like students.

As humanity, we are on the verge of a fourth industrial revolution that will make a symbiosis of the physical, digital and biological world. This is a revolution of smart factories that, making their independent decisions, will raise the production processes at the level of perfection. While technology is communicating more and more without human mediation, man is communicating less and less without technological assistance. As we speak, there is an ongoing serious global debate on the limits to artificial intelligence. Some are convinced that the outcome of that debate will determine the future of humanity. There is a potential to improve the quality of life, but also danger from an increased inequality and social tensions.

In parallel with this technological revolution starting with smart phones, through smart factories and smart cities, we will be witnesses of a fundamental transformation of entire systems of production, management and governance. Talent and knowledge will be the new capital necessary for production. But, the question that imposes itself today is whether we will be active participants or mere passive spectators of these inevitable processes.

One thing is clear, though: We need an integrated response that includes all stakeholders – both science and state and society.

The task of MANU is to be a driving force of this process in Macedonia, in order for us not to be caught off guard by these inevitable changes.
The task of MANU is to prepare young generations who will themselves prepare Macedonia for these new trends.
The center of interdisciplinarity in Macedonia should be right here, in MANU.
MANU should be our gateway to the fourth industrial revolution.

However, in this process of transformation, we must not lose sight of what fundamentally defines us as people – the freedom of conscience, communication with other people and creativity. Let us not forget that art is the soul of Macedonian society. Macedonian art, on the other hand, is part of the cultural DNA of humanity in general. Therefore, we need to take care of our rich cultural heritage.

I believe that this is not a mission impossible for MANU. I am aware of the human potential this highest academic institution has, and I am convinced that MANU is up for that great task.

We are also aware, though, that the Macedonian Academy cannot do this on its own. Sustainable development of our society is only possible through investment in research and development by the state.

Ladies and Gentlemen,

The second challenge is related to the first one. Man has never had so much knowledge and so little wisdom. Due to the urgency of the moment, decisions are often made hastily, very often without enough thought or analysis.

In our society, in which politicians often think only through the prism of the next elections, it is the role of Academicians to think about the future generations. Therefore, we need a functional partnership between state and science, between decision makers and experts, all in order to make wise decisions and create science based policies. Or, as MANU defines it: increase the influence of the wise and the wisdom of the influential. "

Exactly ten years ago, Academician Cvetan Grozdanov said that MANU must not only be a decorative ornament on top of the statehood of the Republic of Macedonia. As President of the Republic of Macedonia, I fully agree with his position. Therefore, in these past few years, when the Republic of Macedonia was facing a migration and a political crisis, I had frequent meetings with the Presidency of MANU. Those meetings were an important part of the process of shaping and adoption of policies and decisions that we later implemented as a country. As President and Supreme Commander, I drew from the wisdom of the people present here, in this room, and for that I am truly thankful.

It is the responsibility of MANU to persist in contributing, through its scientific thought, to the promotion of the overall development of the Republic of Macedonia and the flourishing of the entire Macedonian society.

At the same time, it is the responsibility of the state to consult MANU on essential issues related to the socio-economic, political and cultural development. For, this is the raison d'etre of this, and of any other Academy: to be a counsel of the wise, a living encyclopedia that will impartially clarify the most important issues for society and state. Something that it is already doing.

Recently, the Academy published the Priorities for the future development of the Republic of Macedonia. The first step towards the resolution of a problem is facing the reality of having a problem. However, instead of merely noting, MANU goes a step forward and proposes specific solutions. Those solutions should assist the development of democratic political culture, rule of law, restoring public decency in the public space, respect for the ethnic, religious, linguistic and ideological diversity, promotion of the public use of reason. Those solutions could help us overcome polarization and deep divisions in Macedonian society.

Dear friends,

As we are celebrating this great day, the Macedonian state and Macedonian citizens stand before great challenges for which we must seek solutions. Those solutions, on the other hand, must not step away from the principles of our existence and persistence. One of those principles was best expressed by the great Blaze Koneski, who said, back in 1986:

To us, more than to many others around the world, language - along with everything it has created, written or spoken, represents the closest we can be to our ideal homeland. It is, in fact, our only complete homeland. "

We must not forget that Misirkov also speaks through these words of Koneski, as speak all the other enlighteners, teachers and builders, scientists and artists who invested themselves in MANU.

In this challenging period, the eyes of Macedonian society are set on MANU. The expectations to see the Academy as the voice of reason and wisdom are greater now than ever before. MANU is expected to provide its contribution to the building of a society based on wisdom - itself being a collection of knowledge, moral and empathy.

I honestly believe that in the years and decades that follow, MANU will remain faithful to Misirkov's pledge. That means, to show unity regarding the essential issues of importance to the state; closeness and openness towards citizens, as well as wise solutions and decisions on important issues that might determine the future of our descendants.

Thank you.

Почитувани присутни,

Дами и господа,

Драги пријатели,

Вистинско задоволство е да ве поздравам во нашата културна и духовна престолнина Охрид, каде идеите од Истокот се среќаваат со идеите од Западот. А преку нивните идеи, тука, во Охрид се среќаваат и двајца големи учители – кинескиот филозоф Конфуциј и словенскиот просветител св. Климент Охридски. Иако, ги делат околу 1 500 години и 8 000 километри, некои од нивните мудрости природно се надополнуваат.

Св. Климент Охридски кај Македонците ја всадил навиката да бидат добри домаќини кои ќе се престигнуваат во гостопримство. Конфуциј, пак, вели: „Зарем не е прекрасно кога ќе ви дојдат пријатели од далечни земји". Овие принципи на нашите учители се остваруваат при средбата на нашите два света, кои, иако се толку далечни и различни, денес стануваат блиски и поврзани.

Оваа конференција е дел од таа средба меѓу Истокот и Западот, меѓу Кина и Европа. Им честитам на организаторите од Кина, Македонија и Словенија и им благодарам на поддржувачите без кои денеска немаше да бидеме тука.

Дами и господа,

Доаѓајќи во Македонија, сигурно дознавте дека низ Охрид некогаш минувала Via Egnatia – европската гранка на стариот Пат на свилата што ги поврзувала Истокот и Западот. По тој пат со векови врвеле луѓе од разни цивилизации и религии кои ја збогатиле нашата култура и традиција.

Поради позитивното искуство од минатото, Република Македонија сака да биде дел и од новиот Пат на свилата. Затоа, како држава ја поддржуваме кинеската иницијатива „Еден пат, еден појас". Сметаме дека иницијативата придонесува кон мирот, просперитетот, отвореноста, иновацијата и поврзувањето меѓу цивилизациите.

Оваа иницијатива за нас е многу важна поради една едноставна причина: онаму каде што нема патишта, таму нема ниту трговија. Само таму каде што има развиена патна инфраструктура, има и развиена трговија и соработка.

Република Македонија сака да биде дел од Европската Унија во која постои слободен проток на луѓе, стоки, услуги и капитал. Но, за рамноправно да се вклучиме во европскиот економски простор, неопходно е да сме рамноправен дел и од европските патни, железнички и енергетски коридори. На ова поле се соочуваме со парадокс. Бидејќи Европската Унија сè уште не ги поддржува крупните инфраструктурни проекти, одлучивме со поволни кинески кредити од иницијативата „16+1" да градиме важен дел од европскиот Коридор 8.

Ќе го спомнам и проектот за брзата пруга од Будимпешта до Белград што низ Република Македонија треба да продолжи до Пиреја. Се залагаме и за обновување на проект за поврзување на реките Вардар, Морава и Дунав со Егејското Море.

Зошто инсистираме да бидеме дел од овие проекти? Бидејќи сме свесни дека кога се гради нова инфраструктура, се менува и географијата, а со менување на географијата, се менува и иднината. Инфраструктурните проекти во рамките на „Еден пат, еден појас" ќе им овозможат на државите од Централна, Источна и Југоисточна Европа да бидат меѓусебно цврсто поврзани, со што ќе се зголеми компетитивноста на економиите од регионот за странски инвестиции. Тоа неповратно ќе ја промени географијата на регионот, ќе ги брише предрасудите и поделбите, ќе ја унапредува соработката и ќе ја гради европската иднина на сите држави во регионот.

„Еден пат, еден појас" е комплементарна на европскиот проект за слободен проток на луѓе, стока, услуги и капитал, бидејќи конечно ќе отвори ново просперитетно поглавје за нашиот регион.

Но, ние сакаме не само инфраструктурно, туку и образовно, научно и културно поврзување.


Ценети присутни,

Од тука, од градот на УНЕСКО, сакам да ја поздравам одлуката Република Македонија да биде седиште на Центарот за културна соработка во рамките на на иницијативата „16+1". И тоа не е случајно.

На крајот на првиот милениум, тука дејствувала Охридската книжевна школа, чии ученици станале учители на целиот словенски свет. Изразено со терминологијата на денешната конференција, Климентовата школа била една од најважните инвестиции во човечкиот капитал во тоа време бидејќи довела до културно, духовно, а со тоа и социјално и економско издигнување на словенските народи во средниот век.

Денес, во третиот милениум, ние сакаме да бидеме дел од новите проекти за развој на човечкиот капитал. Преку интернетот и преку новите технологии, знаењето од целиот свет ни е на дофат. Ова е време на интердисциплинарни науки кои создаваат кадри за четвртата индустриска револуција. Потребни ни се нови профили, приспособени на новите потреби. Но, за да го постигнеме тоа, потребно е да инвестираме во истражувањето и во развојот, во технолошките паркови, во современите софистицирани технологии. Потребно ни е образование што ќе создава луѓе за третиот милениум.

Ова е особено важно бидејќи на сцена стапува генерацијата на милениумците. Во услови на економски кризи и безбедносни ризици, милениумците се можеби првата генерација во поновата европска историја која живее полошо од своите родители. Како најобразована и највмрежена генерација до сега, милениумците во Централна, Источна и Југоисточна Европа се соочуваат со голема конкуренција на непредвидливиот глобален пазар. Но, за разлика од европските, кинеските милениумци живеат подобро од своите родители.

И тоа не е случајно, бидејќи Кина повторно се приближува кон позицијата што ја имала пред два века, а тоа е да биде најголема економија во светот. Благодарение на тој напредок, Кина направи навистина голем исчекор на многу полиња.

Ќе спомнам само еден пример. Во нашиот урбан век, Кина е предводник на полето на пресоздавањето на градовите од старомодни во паметни градови. Со помош на дигиталната технологија, Кина им го подобрува квалитетот на животот на граѓаните во паметните градови. Тоа се градови во кои инфраструктурата е усогласена со современите потреби на луѓето, ефикасноста на јавните услуги е подигната на максимум, а неефикасната бирократија е сведена на минимум. Главна одлика на паметните градови е одржливо користење на постоечките ограничени материјални ресурси преку неограничениот ресурс – човековата креативност и иновативност. Затоа, се што ви е потребно во светот на Smart City е што подолго да ви трае батеријата на вашиот смартфон.


Дами и господа,

Се вели дека вистинскиот живот секогаш е средба. А, средбата може да биде продуктивна само доколку луѓето можат меѓусебно да се разберат. Секоја година има сè поголем интерес за изучување на кинескиот јазик во Институтот „Конфуциј" при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј" во Скопје. Големиот интерес зборува за желбата на македонските граѓани и компании директно да комуницираат со своите кинески пријатели и партнери. Македонското општество е отворено за соработка и за размена со пријателска Народна Република Кина.

Една мудрост вели: „Ако сакаш да патуваш брзо, оди сам; ако сакаш да стигнеш сигурно, патувај со други". Преку иницијативата „Еден пат, еден појас", Народна Република Кина ни овозможува заедно да стигнеме на посакуваната дестинација. Да ги развиваме и да ги поврзуваме нашите држави и општества, да напредуваме на полето на економијата, науката и културата.

Верувам дека оваа конференција е важен дел од тој пат што ќе го врвиме заедно.

Ви благодарам.

Distinguished cinephiles,

Contrast is the mother of clarity. And there is no greater contrast than the one between darkness and light. It is said that darkness is a mere absence of light, just as evil is absence of good. Therefore, the true mystery is the nature of light. Throughout the centuries, scientists believed that light is an electromagnetic wave that radiated from the source. However, in 1905, Einstein put this paradigm into question. He claimed that light is not only an electromagnetic wave, but a particle.

In that same 1905, whilst some of the brightest scientific minds in Europe and the world were trying to shed light on the paradox of this double nature of light itself, two brothers from Macedonia brought the first film camera in the Balkans. Janaki and Milton Manaki were not interested in the physical nature, but rather the artistic application of light. As the first cinematographers in the Balkans, they managed to capture light on a movie tape and show it on the movie screens.

Since then, many cinematographers from Macedonia, Europe and the world shared with us their highest artistic achievements at this International Film Camera Festival. In spite of their differences, all movies have one thing in common, and that is the contrast between darkness and light, both physical and ethical. Therefore, just when we think that darkness is prevailing and the situation appears hopeless, we should remember the words of one of our poets, that the night is darkest before sunrise. The light shines brightest in the darkest times. It gives us hope and strength to continue walking towards its source. Let us continue and never quit.

With this thought, as President of the Republic of Macedonia, I declare the 38th International Film Camera Festival "Brothers Manaki" open.

Distinguished members of the Army of the Republic of Macedonia,

Distinguished attendees,

Fellow citizens,

It is an honor to welcome you and wish you many happy returns of this day - August 18, Day of the Army of the Republic of Macedonia.

Today, as we celebrate this important date – 25 years since the establishment of the Army, we remind ourselves of the past, but we also look at the future.

We all remember very well that the Army was established in turbulent times, in a very short period of time and with scarce equipment, but with much love for our homeland.

We remember the first Macedonian soldiers who raised the flag of the Republic of Macedonia at the "Ramna Niva" watchtower.

We remember the first recruits who pledged their first solemn oath in the "Ilinden" army barracks. Even back then, there were great expectations from our Army.  In those dramatic times when we could clearly hear the sound of weapons in the Balkans, when we were still denied and blackmailed, the first President of the Republic of Macedonia Kiro Gligorov underlined that the Army should serve to protect the borders, territorial integrity and sovereignty of our young independent state.  With that, a quarter century ago, he traced the fundamental tasks of our Army.

In these past 25 years, the capacities of the Army of the Republic of Macedonia have been checked many times.

In the dawn of our independence, the Army was a strong argument against all those who doubted our capability to survive as a sovereign country.

Walking down our Euro-Atlantic road, with a total of 27 rotations in ISAF, 6 rotations in "Resolute support", 22 rotations in ALTEA and 10 rotations in UNIFIL, our Army has become the most verified army in the history of the Alliance.

During the first migrant wave, the Army protected not only Macedonia, but also Europe against the threat of illegal migration.

In these past 25 years, the Army strengthened our national security as well.  A security that is so necessary for democracy and economy, but also for the Macedonian model of coexistence and respect of diversity.

Today, on the 25th anniversary since the establishment of the Army, expressed our gratitude, in the form of a Medal for Military Merits, to three units which proved themselves as true ambassadors of both the Army and the Republic of Macedonia through their achievements.

The first one is the Training and Doctrine Command Unit.  This command unit is to be credited for the high level training of the members of the Army as the foundation of military readiness of the Army of the Republic of Macedonia.  Many generations of senior officers and soldiers were built thanks to this command unit.

Here we must also mention the Fourth Mechanized Infantry Batallion.  Back in 2014, this battalion received the highest assessment in the EU Battle Group.  Last year, in 2016, part of this batallion participated in the biggest NATO-led military exercise in Eastern Europe - Anaconda.  The battalion achieved highest results at this year's exercises: Platinum Wolf and Platinum Lion.  This battalion is also most actively involved in handling the forest fires throughout Macedonia.

Among us, we also have members of the battalion that is present at every solemn occasion in our country.  Its members participate in welcoming high level foreign state delegations, in raising the Macedonian flag on its pole, but also in the conscience of Macedonian citizens.  This battalion that makes the Army more popular is also an immediate support to the Supreme Commander.  Therefore, on this 25th anniversary of our Army, we also pay tribute to the Honrary Batallion with a Medal for Military Merits.

Owing to this dedication, our Army has become a synonym for patriotism, loyalty and discipline.

However, today I will not speak about what the Army has done in the past.   I will not speak about what the Army is currently doing either.  Instead, I will say a few words about what the Army should be doing in the future.

Distinguished attendees,

The Army, but also all other stakeholders in the defense system should adapt to the new threats and new reality.

The defense strategy that should be adopted by the end of this year should define the setting of the defense system in conditions of prevention, handling threats and eliminating the consequences caused by natural disasters and pollution.

Defense planning does not only encompass the armed forces, but also the participation of citizens, state bodies, civil society and media. This because it is our shared responsibility to take care of the Republic of Macedonia.

Defense planning also implies purchase, development and production of defense capacitiy technologies.  We have the resources and capacities, but they remain unused just because they are not part of a network. We need to finally learn how to use the domestic capacities of scientific and research institutes and entities working in the area of automatics, robotics and IT communications.  We need to use these capacities for maintenance of drones, production of protection equipment for our soldiers and protection of vehicles and ammunition.  We must invest in technology because we will be unable to handle unconventional threats using conventional means.

More than ever before, Macedonia needs a military – civil cooperation.  This cooperation is much needed for the unity among the Army, state bodies, citizens and local self – government in their response to threats, disasters and pollution that we are facing.

The Army must transform itself and be adequately deployed in the 8 planning regions in order to respond to its basic mission and future tasks: Firstly, monitoring of areas affected by crises, disasters and pollution.  Secondly, achieving prevention through Army presence.

Dear fellow citizens,

All of this is necessary because the operational environment is changing.  We will be increasingly dealing with the climate extremes of Nature and the violent extremism of man.

Due to global climate change, we will be more frequently exposed to extreme weather conditions.  Last year we faced floods.  This year, we see ravaging forest fires.  Many of these challenges could have been prevented and adequately addressed.  However, this did not happen because the circle of responsibility is not closed.

Due to globalization of violent extremism and radicalism, we will also see increased threats of illegal migration and international terrorism.  For two years now, we have had a declared state of crisis because of the threat from illegal migration.  At the same time, almost on a daily basis, we are witnessing unprecedented terrorist attacks throughout Europe.  All because the circle of responsibility is not closed.

Because of the globalization of cyber threats, we will increasingly be witnessing states – victims of attacks, sabotages and takeover of control over their electricity networks, communication and banking systems.  Many countries have fallen victim to the placing of news and messages tailored and adapted to a certain target audience.  The use of fake news and planned leaks of information are the two basic methods of managing perception in function of subversion.  Apart from its physical, Macedonia must also safeguard its cyber territory.  However, the risk for us is high, because here agin, the circle of responsibility has not been closed.

These are all serious challenges that demand serious answers.  The only institution that can most adequately respond is our Army.  This is why, the future role of the Army will consist of four tasks:

First.  Support to the crisis management mechanism in handling natural disasters and pollution.  I wish to remind state authorities about their obligation to respect the legal justification for including the Army in the process of dealing with the consequences in a state of crisis.  In absence of resources and time, it often happens that the Army, without a decision by the Supreme Commander and without any fulfilled conditions for declaring a state of crisis, is hired for tasks that are within the realm of competences of other institutions.  I wish to reiterate that the Army has been engaged without my decision and without any preconditions for declaring a state of crisis.  This is a serious violation of the Law that I have no intention of tolerating.  The Army is spending its own resources in order to fulfill tasks that fall under the competence of other institutions.  The circle of responsibility must be closed, with clear distinction between the competences - the what, the when and the how - for every stakeholder.

The second role of the Army will be to support the police in the fight against urban terrorism in ethnically and religiously diverse cities. Urbanization is a challenge.  The future grey zone are cities and regionalization.  We must take into consideration the lessons learned from the 1995 UNPREDEP preventive mission in Northwest Macedonia.  These are lessons about the growing threat of separatist ideas and jeopardizing the territorial integrity of our country.

The third role of the Army will be to protect the borders against illegal migration.  It is no longer enough to receive information about migrations when illegal migrants are already at our border.  In order to react in time, we must be present at the very source of illegal migration. Therefore, it is necessary for the Army of the Republic of Macedonia to take part in UN-led peace keeping operations in the regions where these threats originate from.  Illegal migration and international terrorism are threats that we will continue to face in the future. We must renew the military – diplomatic and intelligence network inside the territories that are a source of threats, transit, end destinations, but also in the centres where decisions are made.

Finally, the fourth role of the Army will be cyber defense.  With the support of state bodies, the Army of the Republic of Macedonia must build a syaten for prevention and protection of critical infrastructure.  Priority should be placed on the development of cyber defense and electronic warfare in a future non-linear war.  The lessons learned from non-linear warfare of everyone against everyone else mean conquering territories without casualties and without any use of military weaponry.  In our cyber age, the Army will also defend Macedonian cyber territory.

For eight years now, I have been Supreme Commander and I can freely say that the Army is capable of assuming these tasks.

But, there is a need for more funds.

As a country, we are continuously underlining our dedication and readiness to become part of NATO.  However, id we wish to enjoy the privileges, we must also assume the responsibilities.  The membership of Macedonia in NATO also means a corresponding Army budget.  And that is a minimum of 2% of the state budget.

In this past period, I was able to visist all the army barracks and to personally witness the living standard of soldiers.  I am aware of what they have on the menu, what conditions they live in and what kind of uniforms they wear.  I have first hand information on the challenges that our dedicated and professional soldiers are faced with.  It is high time to restore the dignity of the Macedonian soldier.  It is high time to increase the Army budget.  This because our Army will be facing great challenges and great tasks.

Apart from funds, this also requires reforms.  The reforms of the national security system must be in accordance with the defense strategy.  The same strategy that will have to be adopted by the end of this year.


Dear fellow citizens,

Intelligence is the first line of defense.  The power of information is the basis for prevention and handling threats.  The lessons we learned from the migration crisis say that withough timely information, there is no proactivity.  Without timely information, there is no adequate distribution of the response forces.  We need standards in terms of quality and quantity of information.  We need proactive, rather than reactive intelligence.

There is no universal system of defense, a comprehensive body of legislation with a model for national security.  Every country has threats and interests that should be managed by way of prevention, proactivity and independence.  We are still in the phase of building the capacities for response to these threats.  In these past 25 years, we have been learning many lessons.  We are building our knowledge on the basis of our mistakes.

But this essential reform must pass through a multitude of filters.  All reforms of the national security system must pass through the constitutionally competent Security Council of the Republic of Macedonia.  This is the way to ultimately close the circle of responsibility.

An increased budget and a reformed system with a closed circle of responsibility is the formula for success.  It is only in this way that we will create conditions for the Army to be successful in the realization of all tasks ahead of it.  Tasks that are necessary to be realized in order for the Army to provide the three things most important for every person: carefree childhood, prosperous life and serene old age – right here, in our common homeland, he Republic of Macedonia.

Distinguished members of the Army of the Republic of Macedonia,

This 25th anniversary is a symbolic new chapter for the Army.  You will be facing major challenges and will be given important tasks.  These new tasks and roles should not be considered as a burden, but as a recognition and an expression of our trust in you, in your patriotism and professionalism.  You have completely justified the trust of the citizens and of the homeland.  You have defended the territorial integrity and sovereignty of the Republic of Macedonia.

Therefore, today, on this solemn occasion, I wish for one thing only.  I wish that on the next great anniversary, the 50th anniversary since the establishment of the Army, some future President of the Republic of Macedonia and Supreme Commander would stand here, at this very place and say the same words: soldiers and senior officers, you have completely justified the trust of the citizens and of the homeland – Republic of Macedonia.

I congratulate you and I thank you for your professionalism and discipline in the realization of your highly responsible duties.  I congratulate you and I thank you for your solidarity towards the citizens and your unreserved loyalty toeards the homeland.

Many happy returns of this day, Day of the Army!

Long live the Army of the Republic of Macedonia!

Long live the Republic of Macedonia!