Distinguished citizens of the Republic of Macedonia,

The political, as well as physical violence during the events of April 27 must be subject to responsibility. Whoever acted against the Constitution and laws should be held responsible accordingly. However, responsibility must not be generalized. Human rights, presumption of innocence and accurate qualification of alleged criminal acts must be respected and observed.

I have supported and I support the civil initiative "For a common Macedonia" that, for more than two and a half months, in a peaceful and dignified way, expressed their concern for the national interests of the Republic of Macedonia. The citizens who came together and demonstrated an idea of unity are not and cannot be treated as a terrorist organization.

I have continuously been receiving information and I am concerned about the political revanchism that is becoming visible at several levels, from public administration to court cases and police actions. This installs fear and uncertainty that bring about a state of tensions and political destabilization.

Ladies and Gentlemen,

In conditions when we are to fulfill many assumed obligations to consolidate our society, both in terms of European and Euro-Atlantic integration, our entire energy should be focused on building a consensus for national dialogue and implementation of reforms.

Revanchism and demonstration of power generate polarization of society, a condition in which we cannot expect progress in the reform processes.

I call upon a reasonable and responsible behavior by all relevant institutions that must respect the Constitution and laws of the Republic of Macedonia. Everyone is responsible for their actions and aware of the consequences they might produce.

The citizens of the Republic of Macedonia expect solutions, and not problems. Citizens expect greater wellbeing and prosperity. All political entities should serve to realize those interests of the citizens.

At the end, I wish to remind you of something I said last year.

There is nothing more tragic and more dangerous than an intra-Macedonian conflict. Whenever we were divided, we were occupied, persecuted, renamed and alienated.

Thank you.

Distinguished Chiefs of General Staff,

Distinguished participants,

Excellencies,

It is my honor to welcome you in the Republic of Macedonia, at this conference dedicated to the joint efforts for achieving the partnership aims and capabilities of NATO forces.

Today's date has a great symbolic.  On November 9, 1989, the Berlin Wall fell.  That marked the beginning of the end of the bloc division in Europe.  The European Union and NATO were ending hostilities among countries, uniting Europe.  They expanded the area of peace, stability and security on our continent.

Right after proclaiming independence, we all united around the highest strategic goals of the Republic of Macedonia – membership in NATO and the European Union.  We were aware that together we will be stronger and more successful.  Therefore, we accepted the partnership with the United States of America and, back in 2003, we became part of the Adriatic Charter whose role was to prepare the Western Balkans countries for their entry into the most successful defense alliance in history.

The road to NATO membership motivated us to transform. We successfully reformed and modernized our armies that are now actively contributing to peace and stability in crises stricken regions.

At the same time, with the Adriatic Charter we achieved regional stability through regional cooperation.  This because, without cooperation, there can be no stability or security in our region.  You, as Chiefs of General Staff, are responsible for the right orientation of your armies and development of cooperation, and thus, for the contribution towards a greater security in the region and in Europe.

The need of regional cooperation in the areas of defense and security was best shown in the dramatic moments when our region and Europe were faced with the migration and security crisis.

Distinguished participants,

Benjamin Franklin once wisely said that: We must, indeed, all hang together or, most assuredly, we shall all hang separately. During the migration crisis, this saying proved to be true in our case.  While our states were acting as freelancers and dispersed, the migration wave inundated our border crossings, putting a strain on the bilateral relations between countries.

None of the countries that were and still are part of the Balkan Migration Route was able to protect itself against the threat of illegal migration.  However, when we substituted mistrust with trust and rivalry with cooperation, we succeeded in regulating and controlling illegal migration.  We succeeded in closing the corridor and protecting our states and Europe from this threat.  Our armies played a key role in this sense.

The Republic of Macedonia was the first country in Europe to declared a so-called state of crisis, faced with the threat of illegal migration, and deployed army troops at the border.  After the Paris terrorist attack, in only two days, the Army of the Republic of Macedonia successfully placed 20 kilometers of protective fence.

However, the Macedonian army achieved this because it has passed 17 NATO membership Action Plans; 27 rotations in ISAF; 6 rotations in "Resolute Support"; 22 rotations in ALTEA and 10 rotations in UNIFIL.  The migration crisis was the ultimate test for the capability of the most tested army in NATO history.

Today, the region of Balkans and Europe is facing a new security crisis where no one is safe anymore.  The time when Europe's borders were protected outside of Europe is long gone.  Territorial sovereign countries are facing new, non-territorial threats.  Although the number of inter-state conflicts is decreasing, the number of conflicts within countries is simultaneously increasing.

The route opened by refugees and migrants back in 2015, is now being used by foreign terrorist fighters.  It is estimated that at least 5600 foreign fighters from Europe have left for the battlefields in Syria and Iraq, which is 15% of the total number of ISIL figthers.  There are 300 from Austria, 450 from Belgium, 135 from Denmark, around 950 from Germany, 100 from Norway and 300 from Sweden. One third of them have already returned in their home countries in Europe.

There are around 960 people from the Balkans only. According to the latest information, 154 people are from Macedonia - 33 of them have been killed, and 80 have returned.   41 are still in Syria, 33 belonging to ISIL and 8 fighting for Al Nusra.  Around 20 people have been arrested during the police action "Cell".  237 people originate from Bosnia and Herzegovina. The biggest number of foreign fighters is from Kosovo - 317, 130 out of whom have returned.  150 people are from Albania, 13 from Montenegro and around 50 from Serbia. Many of those who have left towards the Middle East as radicals and extremists have returned to Europe as terrorists.

Because of this radicalization by foreign fighters, Europe is facing terrorist attacks committed by a second or third generation of migrants who have come to European countries.

In order to respond to this threat, it is necessary for the countries of the Adriatic group to be fully integrated in the architecture of the security system of NATO and the European Union with an unhindered access to all databases.  However, there is a challenge to this.

Esteemed participants,

The Adriatic Charter is a clear message on the NATO open doors policy.  The Charter states that "Europe cannot be truly free until the entire region of Southeast Europe is made safe..." Europe cannot be united while there are still countries from the region that have not been included in the Euro-Atlantic institutions".

The open door is a metaphorical invitation to enter the Alliance.  And yet, for almost ten years now, the Republic of Macedonia has been waiting in front of NATO's open door.

Although the Berlin Wall fell exactly 28 years ago today, NATO and the European Union appear to still be captives of the shadow of bloc divisions.

Although Macedonia fulfilled all the criteria necessary for joining NATO, it was still blocked and left on its own.  The arguments regarding this blockade of Macedonia are arguments invented during the Cold War that have no place in the project for a united, free and peaceful Europe.

With NATO, we share the same values, interests and priorities.

With NATO, we share responsibilities, tasks and duties.

We also share the same criteria.  This is why interoperability and operational capability are issues that have become obsolete.  However, we are doing this because, ever since our independence, we consider the Alliance to be our future.

We expect that NATO will remain consistent in terms of its great project, making even the last shadow of the bloc division in the Balkans and Europe fully disappear.

Thank you.

Почитувана министерка за образование и наука д-р Тренеска – Дескоска,
Почитуван директор на Сити колеџот господине Верверидис,
Почитувани стипендисти,
Дами и господа,

Претседателот Борис Трајковски остави неизбришлива трага во современата македонска историја. Како голем лидер, визионер и благороден човек, тој го промовираше мирот и пријателството меѓу луѓето, народите, соседите. Затоа, денеска ми е чест да ги врачам стипендиите што го носат неговото име. И тоа е сосема природно, бидејќи оваа стипеднија е инвестиција во мирот и пријателството меѓу македонското и грчкото општество.

Во оваа пригода би сакал да им се заблагодарам на министерството за Образование и наука на Република Македонија и на Сити колеџот од Солун за доследноста и посветеноста во обезбедувањето на стипендиите. Верувам дека оваа успешна соработка ќе продолжи и во иднина.

Стипендиите им ги доделуваме на најдобрите меѓу најдобрите пријавени на конкурсот со извонредно високи критериуми. Нема поисплатлива инвестиција од инвестицијата во образованието.

Почитувани стипендисти,

Со стипендиите „Борис Трајковски" ви се дава одлична можност вашите таленти, знаења и вештини да ги надградите на една престижна образовна институција, Сити Колеџот од Солун при Универзитетот Шефилд од Велика Британија.

На вас останува она што ќе го добиете како знаење да го реализирате во животот и да го ставите во функција на остварување на своите визии храбро преземајќи иницијативи и работејќи на реализирање на сопствените идеи. Уверен сум дека образованието кое ќе го добиете ќе го користите доблесно и со него ќе придонесете за сопствен, но и за благодат на заедницата и општеството.

Повеќе од кога било порано, на Република Македонија и се потребни иновативни и креативни луѓе кои не се плашат да се вклучат во глобалниот натпревар на бизнис идеи и потфати. Уверен сум дека меѓу вас, носителите на стипендиите „Борис Трајковски" се идните врвни македонски претприемачи и менаџери. Пред вас е успешна кариера, но и одговорност да придонесете кон општеството кое инвестирало во вас. Вашиот успех е и успех на целото македонско општество.

Живееме во време на голема дигитална трансформација, со многу предизвици и многу можности. Во вакви услови, некои стравуваат, а некои храбро се соочуваат со промените. Една стара мудрост од Истокот вели: „кога дува ветер, едни градат ѕидови, а други ветерници". Бидете луѓе што градат ветерници.

Со тоа ви, посакувам врвни постигнувања и успешно завршување на мастер програмата.

Ви благодарам.

Почитувани присутни,

Дами и господа,

Драги пријатели,

Им благодарам на организаторите на форумот „Кран Монтана" што ни даваат можност отворено да разговараме за прашањата кои се важни за Европа.

Оваа 2017 година се навршуваат шест децении од Римските договори. Во текот на првите 50 години, Европската Унија беше најуспешен мировен проект што ги мобилизираше државите и општествата од Истокот. Со проширувањето на Унијата се ширеше и зоната на стабилност, мир и просперитет на континентот.

Но, во својата шеста деценија, Унијата се наоѓа на историска крстосница. Нерешената финансиска, актуелната мигрантска и растечката безбедносна криза делумо ги парализираа европските институции. Бавејќи се сама со себе, Унијата го забави проширувањето и го запостави истокот и југоистокот на континентот.

Во такви услови, јазот меѓу заедничките цели на Европската Унија и посебните интереси на државите членки е сè поголем. Сево ова придонесува наместо подлабока интеграција да имаме сè поизразена регионализација. Државите сè повеќе се групираат со цел поуспешно да се справуваат со предизвиците, но и подобро да ги користат можностите.

Можеби најдобриот пример за заедничко справување со предизвиците е Вишеградската група. На почетокот на мигрантската криза, Република Македонија носеше голем дел од товарот за чувањето на Европа од илегалната миграција. Тоа беше исклучително тешко, бидејќи границата на Европската Унија кон Македонија беше порозна. На пример, во октомври 2015 година, само во текот на неколку часа имавме над 14 000 мигранти и бегалци на грчко-македонската граница кај градот Гевгелија.

Во тие драматични моменти баравме помош од нашите европски партнери. Додека бриселската бирократија одолговлекуваше, Вишеградската четворка дејствуваше. Четирите држави препознаа дека инвестирајќи во безбедноста на Македонија, инвестираат во сопствената безбедност.

Благодарение на примерот на Вишеград, денес дури седум од државите што се дел од иницијативата за Трите мориња имаат свои полициски сили на македонската граница. Овие држави најнепосредно ѝ помагаат на Република Македонија во борбата против илегалната миграција.

Дами и господа,

Покрај предизвиците, процесот на регионализација го поттикнуваат и можностите.

Добар пример за тоа е Иницијативата „16+1" на Народна Република Кина за соработка со државите од Централна и од Источна Европа. Преку финансирање на големите инфраструктурни проекти, оваа иницијатива ќе им овозможи на државите да бидат меѓусебно цврсто поврзани.

Инфраструктурното поврзување е особено значајно за земјите кои сè уште не се дел од Европската Унија. Затоа, Република Македонија ги поддржува проектите за изградба на Јадранско-јонската магистрала, железницата Минхен – Истанбул, брзата пруга Будимпешта-Белград што преку Македонија треба да продолжи кон Пиреја, Коридорот 8 и каналот Вардар–Морава–Дунав. Со тоа ќе се комплетира европскиот проект за слободен проток на луѓе, стока, услуги и капитал. Бидејќи, слободниот проток подразбира и слобода на изборот на превозниците и патниците по кој коридор да патуваат. Сево ова ќе значи отворање на ново, просперитетно поглавје за нашиот макрорегион.

Третиот пример за регионализација е поврзан со проширувањето. За разлика од некои постари земји членки на Унијата од Балканот, кои како да го заборавија регионот во кој се наоѓаат, Словенија и Хрватска покажаа одговорност кон Југоисточна Европа. Тие го иницираа процесот „Брдо Бриони" со што до некаде го вратија нашиот регион на агендата во Брисел.

Веќе неколку години, Брдо Бриони праќа јасна порака дека одлагањето на проширувањето во комбинација со економската криза и безбедносните предизвици го направија нашиот регион уште поранлив на надворешните фактори на дестабилизација. Унијата треба да разбере дека процесот на проширување не е чисто техничко, туку пред сè политичко и стратегиско прашање. Како Претседател на Република Македонија ќе бидам домаќин на следниот самит на Брдо Бриони во 2018 година. Очекувам дека овој самит ќе даде конкретни резултати.

И тука доаѓаме до „Иницијативата за трите мориња" која е дел од регионализацијата на Европската Унија. Оваа иницијатива има намера да овозможи синергија меѓу постоечките механизми и заеднички одговор кон можностите и предизвиците.

Просторот меѓу Јадранското, Балтичкото и Црното Море опфаќа 28% од територијата и 22% од популацијата на Европската Унија. Иако повеќето земји не се дел од еврозоната, сепак, тие го чинат економски најдинамичниот дел од Унијата со вкупен ГДП од 2.8 милијарди евра. Но, за да се мобилизира овој голем економски потенцијал, неопходна е поцврста инфраструктурна, економска и енергетска поврзаност во регионот.

Верувам дека оваа иницијатива ќе биде уште еден катализатор на просперитетот на регионот.

Ценети присутни,

Во моментов, Република Македонија не е дел од „Иницијативата за трите мориња", која е отворена само за земји членки на Унијата. Но, тоа не значи дека не сакаме да бидеме економски, енергетски и инфраструктурно поврзани.

Повеќето од земјите што сега се дел од Трите мориња ни помагаат во справувањето со мигрантската криза. Речиси сите од земјите се дел од Иницијативата „16+1" и процесот „Брдо Бриони". Затоа, сметаме дека оваа иницијатива е исклучително значајна, бидејќи им овозможува на земјите од истокот на Европа да изнаоѓаат решенија во согласност со своите специфични потреби.

Да резимирам. Овие форми на регионализација не се антиевропски, туку проевропски. Тие го пополнуваат вакуумот на соработка што се создаде поради бројните европски кризи. Регионализацијата е порака до Европската Унија да посвети поголемо внимание кон истокот и југоистокот на Европа. Да го продолжи проширувањето, да инвестира во инфраструктурното поврзување, да го отвори просторот.

Неопходно е да соработуваме на полето на регионалната безбедност за да одолееме на глобалните безбедносни закани и ризици.

Неопходно е да го поврзуваме регионалниот пазар за да бидеме конкурентни на глобалниот пазар.

Неопходно е да бидеме дел од истото европско и евроатлантско семејство.  Бидејќи само солидарни можеме да градиме регион и континент на безбедност, мир и благосостојба.

Ви благодарам.

Почитувани присутни,

Дами и господа,

Ние, земјите кандидати за членство во Европската Унија ја користиме секоја можност за да праќаме пораки до Унијата. Често тоа го правиме од форумите што се организираат низ европскиот континент. Дел од тие пораки, за жал, никако да стигнат до Брисел. Па затоа, благодарeниe на форумот „Кран Монтана", денеска сме собрани тука, во Брисел, во политичкиот и во административниот центар на Европската Унија за да им помогнеме на креаторите на европските политики да ги чујат пораките.

Европската Унија беше најуспешен мировен проект што ги мобилизираше државите и општествата од Истокот. Но, во својата шеста деценија, Унијата се соочи со финансиска, мигрантска и безбедносна криза.

Одлагањето на проширувањето дополнително ги усложни состојбите. Status quo во интеграциите, во комбинација со економската криза и безбедносните предизвици ги направија Балканот и Република Македонија уште поранливи на надворешните фактори на дестабилизација.

Прво, мигрантската и безбедносната криза покажуваат колку е неопходно да соработуваме на полето на регионалната безбедност за да одолееме на глобалните безбедносни закани и ризици. Добар пример за ваква соработка е помошта што ја добивме од неколку европски држави во екот на мигрантската криза. Овие земји покажаа солидарност на дело во спречувањето на илегалната миграција. Тоа е пример што Унијата треба да го следи.

Второ, финансиската и кредитна криза покажува дека е неопходно да го поврзуваме регионалниот пазар за да бидеме конкурентни на глобалниот пазар. На тоа поле може да ни помогне Иницијативата „16+1" што им овозможува на државите од Централна, Источна и Југоисточна Европа инфраструктурно да се поврзат, со што се комплетира европскиот проект за слободен проток на луѓе, стоки, услуги и капитал.

Но, сето тоа ќе остане незавршено без третиот елемент, а тоа е проширувањето на Унијата. Очекувам Европската Унија да покаже одлучност и на Република Македонија да ѝ даде датум за почеток на преговорите за членство. Сите европски стандарди и принципи се усвојуваат додека течат преговорите за членство. Со секое затворено поглавје, земјата се европеизира и се приближува кон посакуваните европски стандарди. Унијата треба да разбере дека процесот на проширување не е чисто техничко, туку пред сè политичко и стратегиско прашање.

Пораката до Унијата е да посвети поголемо внимание кон истокот и југоистокот на Европа. Да го продолжи проширувањето, да инвестира во инфраструктурното и енергетско поврзување, да го отвори просторот. Бидејќи само солидарни можеме да градиме регион и континент на безбедност, мир и благосостојба.

Ви благодарам.

Почитувани членови на европските инженерски комори,
Дами и господа,
Драги пријатели,

Како Претседател на Република Македонија ми претставува особена чест и задоволство да ви се обратам на 14-тото генерално собрание на Европскиот совет на инженерски комори.

Вашето присуство во Скопје е израз на доверба во Комората на овластени архитекти и овластени инженери на Република Македонија, но и воопшто за севкупната македонска инженерска и академска заедница. Иако Република Македонија се уште не е дел од Европската Унија, сепак нејзините инженери и архитекти се дел од моторот што ја движи Унијата.

Иако не сум инженер, ја почитувам и високо ја вреднувам инженерската струка, затоа што е струка на практични луѓе. Впрочем изворното значење на она што денес го нарекуваме инжинер, на латински ingeniare, значи да се измисли или изнајде, а ingenium, значи умешност.

Светот во кој денес живееме е дело на поединците кои се умешни во изнаоѓањето решенија за предизвиците на природата и човештвото. Тоа особено дојде до израз за време на трите индустриски револуции. Првата индустриска револуција со парната машина го механизираше производството. Втората индустриска револуција со електричната енергија и производната лента создаде масовно производство. Третата информатичка револуција го автоматизираше производството.

Инженерите беа хероите на овие важни трансформации. На некој начин, вие, инженерите го измисливте и создадовте модерниот свет.

Речиси нема аспект од човековиот живот во кој инженерството нема свој придонес. Градежништвото, енергетиката, транспортот, комуникациите, здравството, финансиите, технологиите... Сите овие сфери се резултат на вашите пронајдоци, вашите решенија. Апстрактното знаење го трансформирате во практични пронајдоци. Академските истражувања ги претворате во апликативни решенија кои имаат реална вредност за секојдневниот, реален живот на луѓето.

Сепак, тука има еден предизвик. Ако ја проучуваме историјата на технологијата, ќе увидиме дека секоја од трите индустриски револуции завршува со потреба од нов почеток, од нова револуција. Има и добра причина за тоа. Секоја од нив започнала со љубопитност, креативност, инвентивност и желба за знаење, а завршила со комерцијализација на иновациите и изумите.

Верувам дека нема подобар пример од војната на струите што се водела кон крајот на 19 век. Иако во оваа војна победи изумот на Тесла – наизменичната струја, сепак, на крајот домнираше претприемничкиот дух на Едисон.

Нештата не се променети. Многу од изумите на третата индустриска револуција веќе се комерцијализирани. Се има чувство дека плафонот е веќе достигнат, и дека актуелните производи и решенија се само варијации на иста тема од која најголема корист имаат корпорациите. Некои сметаат дека во Европа денес има премногу Едисони а премалку Тесли, што полека доведува до состојба на безидејност.

Но, тоа воопшто не треба да ве обесхрабрува, бидејќи на повидок е нов почеток. Во третиот милениум соочени сме со нови предизвици и можности. Ова е милениум на четвртата дигитална револуција што го поврзува физичкото, дигиталното и биолошкото.

Благодарение на креативноста и на иновативноста на инженерите и научниците, израснаа нови интердисциплинарни инженерски гранки.

Четвртата индустриска револуција е можност за оваа наша генерација инженери да го обликуваат новиот свет. Тоа е можност да се излезе од безидејноста во која се уште се наоѓа Европа на 20 век, или Европа 1.0.

И одново, херои на ова ново време сте вие, инженерите, кои треба да ја создаваат новата, одржлива, дигитализирана, енергетски ефикасна и еколошки пријателска Европа 2.0.

Индустриските револуции покажаа дека луѓето можат да измислат нови материјали и нови извори на енергија, но покажаа и дека знаењето е третиот ресурс, покрај сировите материјали и енергијата. За разлика од материјалите и енергијата кои со долготрајно користење се трошат, со знаењето е сосем спротивно. Колку повеќе го користите, толку повеќе го имате.

Решенијата што ќе ги понудите, врз основа на вашето стекнато и акумулирано знаење, во овие клучни години и децении ќе го трасираат патот за генерациите што доаѓаат. Вашите иновации ќе бидат основа за новиот свет што се раѓа.

Како што во секој плод е скриено семето за идни плодови, така во секоја иновација се крие основата за нови иновации.

Во сето ова, клучна е улогата на инженерските комори кои се гарант за квалитетот на инженерските услуги. Како нови еснафи и цехови, коморите се грижат за образовните и професионалните стандарди на инженерската професија и придонесувате кон постојан и континуиран професионален развој и напредок во професијата. Со сето тоа, коморите се главни двигатели на инженерството.

Како партнер на Европската Комисија, Европскиот совет на инженерски комори работи на зајакнување на заедничките принципи за обука на инженерите што ќе значи создавање на квалитетен инженерски кадар. Тоа ќе ја олесни мобилноста на инженерите во рамките на единствениот европски пазар. А тоа е неопходно за заедно и рамноправно да ја градиме иднината на нашите општества и иднината на нашата Европа.

Ви благодарам.