Euronews: Господине претседателе, имаше појава на етнички тензии и насилни судири кон почетокот на оваа година. Ќе ни објасните ли зошто?

Д-р Ѓорге Иванов: Сите општества на Балканот се мултиетнички, мултирелигиозни, мултијазични, поради долгиот живот во империите. Македонија за разлика од другите држави направила модел на интеграција без асимилација, а во услови на демократија, изгради модел на демократија кој е инклузивен, кој ги вклучува сите различитости во јавниот живот.

Euronews: Но, ги гледаме тие судири...

Д-р Ѓорге Иванов: Постои проблем кога политиката се концентрира на етницитетот. Затоа што поединци се обидуваат преку мобилизација на избирачи да освојуваат повеќе простор во јавниот живот. Меѓутоа, Македонија ги издржа сите проблеми кои постојат во етнизацијата на политиката. Поединечни случаи не можат да се генерализираат. Бидејќи секоја генерација има потреба по своја слобода и по свои права. Треба да се гледа големата слика.

Во овој случај имавме различити настани кои влијаеја за претставата на Македонија пред одржување на Самитот во НАТО. Тоа ни се случува постојано кога доаѓа самит на Европската унија, или самит на НАТО. На некои не им е во интерес Балканот да се стабилизира. Постојат различни интереси на Балканот. Сé уште на Балканот имаме политичари кои робуваат на претставите за регионот, кои се создадени во други времиња. Така да тие поединечни настани, инспирирани од поединци, не одат во прилог на целиот регион.

Euronews: Дали иднината на една мулти-етничка земја е во опасност, земајќи го предвид фактот дека многу Албанци кои живеат овде велат: „Ние немаме еднакви можности во оваа земја“?

Д-р Ѓорге Иванов: Во иднина сите држави во Европа ќе бидат мултиетнички, мултирелигиозни, и мултијазични. Тоа е предизвик со кој тешко се соочуваат и многу развиени земји. Така да Македонија со својот модел, со Охридскиот договор кој е услов за оваа држава, се обидува да ги имплементира највисоките стандарди. Секогаш постојат проблеми кога сте вие што го пробиваат патот на она новото што доаѓа, едноставно кога се обидувате да бидете промотеј во сфера која е се уште табу тема во многу општества во Западна Европа.

Euronews: Да се навратиме на прашањето, Албанците тврдат дека сеуште постои дискриминација и дека во оваа земја за нив нема еднакви можности.

Д-р Ѓорге Иванов: Тоа треба да го побараат од тие на кои им ја дале својата доверба, бидејќи во Македонија Албанците се коалиционен партнер на секоја влада. Тие се застапени во сите институции. Значи има министри, директори, амбасадори, има Албанци во целиот јавен живот. Така што не станува збор дека тие бараат право од некого, си ги имаат своите претставници преку кои треба да го остваруваат.

Euronews: Да преминеме на следната тема. Постои проблем со спорот со Грција околу официјално име „Македонија“. Која е вашата порака до Атина за да се разреши овој спор и да се надмине овој безизлез?

Д-р Ѓорге Иванов: Грција треба да ја прифати новата реалност која се вика Република Македонија, во која живеат Македонци и зборуваат на македонски јазик. Грците сé уште се заробени со претставата што ја создале за себе во 19-тиот век, кога немало ни интернет ни можност да се проверат сите информации, кога се создавале митови и легенди, на основа на претставите што ги создавале другите за нив. Новите технологии, интернетот, создадоа еден глобален процес на етничка преродба, кога секој е по потрага по својот идентитет, својата култура, својата традиција. Не е можно денес да одржите држави со една нација, една религија, со една култура, да водите монистичка политика, само создавајќи непријатели од своите соседи.

Euronews: Сепак, постои проблем кој комплетно го блокира влезот во ЕУ, и тоа поради спорот со името. Како тоа да се реши?

Д-р Ѓорге Иванов: Во последно време слушаме како лидерите од Европската унија бараат Грција да си ги исполнува превземените обврски. Тоа го бараме и ние цело време. Грција да си ги исполнува обврските што ги презела спрема Македонија, а тоа e билатералната спогодба што е склучена во 1995 година, со која доброволно преземала обврски кон нас. Значи постојат политичари во Грција кои се неодговорни и кон нас и кон меѓународната заедница, и кон Европската унија. И како резултат на тоа неодговорно однесување ние сме блокирани и во Европската унија и во НАТО. Иако таа презела обврска доброволно, да не нé блокира во тие процеси ако ја користиме референцата во Обединетите нации за нашата земја.

Euronews: Кои се вашите надежи од новата грчка влада?

Д-р Ѓорге Иванов: Постои соработка во бизнисот, културата, уметноста. Уметниците, музичарите, студентите раменуваат идеи. Меѓутоа, замислете 20 години нема средба меѓу македонски и грчки претседател. Иако јас само четири пати го канев мојот колега да се видиме. Значи очекуваме по изборите во Грција да дојдат политичари кои ќе ја почитуваат новата реалност која е создадена, како меѓу нас и Грција, така и меѓу Грција со другите соседи и, конечно, Грција која беше лидер во регионот, да си ја врати таа улога.

Euronews: Насекаде низ Скопје гледаме изградба на огромни статуи на антички херои и воини. Атина ова градење го толкува како, витирам – „непријателски акт“. Која е вашата реакција?

Д-р Ѓорге Иванов: Ние сме членка на УНЕСКО. И сме обврзани да го чуваме и негуваме и промовираме сето културно наследство што е на нашата територија. Што сме ние виновни што на овој простор имало толку многу историја? Зашто тоа истото Грција не го бара од други соседни земји каде што исто така има споменици од античкиот период. Не само античкиот, туку и византискиот, православниот, многу историја се случила на овој простор, бидејќи Македонија географски е крстосница, и многу цивилизации и империи оставиле свои трагови. Ние сме обврзани сето тоа да го чуваме, негуваме и промовираме.

Euronews: Албанците велат дека се чувствуваат исклучени од овој „антички макеоднски идентитет“ со изградбата на тие огромни споменици низ Скопје. Каква е вашата реакција на тоа, со оглед што сте Претседател на сите заедници во државата?

Д-р Ѓорге Иванов: Tоа се поединечни забелешки кои не соодветствуваат со официјалните ставови на таа заедница. Бидејќи во традицијата на албанската заедница е присутен периодот од антиката. Дури и монетата во Албанија го носи името по Александар Македонски.

Euronews: Да прејдеме на високиот дијалог кој се води со Европската унија. За време на високиот претпристапен дијалог го Европската комисија беше изложена загриженост поради фактот што неколку критични медиуми беа затворени. Дали слободата на говорот е под закана?

Д-р Ѓорге Иванов: Па знаете, во Македонија ние имаме фактичка реалност и медиумска реалност. Многу пати тоа што е медиумска реалност нема многу контакт со фактичката реалност и со вистинските настани кои се случуваат во овој процес на транзиција на нашата земја. Меѓутоа, во услови на демократија, на плурализам, на либерализација на медиумите, сé е присутно во јавниот живот. Сето што е присутно во западно-европските земји, во старите членки на Европската унија и во нивните медиуми, ќе го најдете и во медиумите во Македонија. Не знам случај на некој да му било оневозможено да го искаже своето мислење преку медиумите, или на некој новинар да му биде спречено да го претстави својот став на одредена позиција што се случува во Македонија. Меѓутоа, она што се случува во сите некогашни социјалистички земји е блиската поврзаност на бизнис елитите со структури во медиумите, при медиумите пред сé се користат за да се заштити одредена привелегирана позиција што ја добил нивниот сопственик.

Euronews: Европската комисија исто така покажа загриженост за независноста на судскиот систем. Изгледа постои загриженост дека судскиот систем му служи на интересите на мнозинската владејачка партија. Дали независноста на судиите е загарантирана?

Д-р Ѓорге Иванов: Затоа нас ни треба Европската унија и процесите на преговарање. Преку преговарањето да ги постигнеме сите европски стандарди, сите европски критериуми и сето она што го бара Европа во судството да биде присутно и во Македонија.

Euronews: Можеби за крај една позитивна порака. Во 2001 година, оваа земја беше на прагот на граѓанска војна. Дали може оваа ситуација да се повтори? Дали можете да ја исклучите можноста овој „замрзнат конфликт“ да стане повторни „разгорен конфликт“?

Д-р Ѓорге Иванов: За Балканот постои описот дека е „буре барут“. Меѓутоа, фитилот на тоа „буре барут“ не бил никогаш на Балканот.


Пристапете до интервјуто преку веб-страната на Euronews.